Najważniejsze - wartościowe stado matek - Wersja do druku - Felietony

Najważniejsze - wartościowe stado matek

Data 5.02.2019, 16:00:00 | Temat: Felietony

W dyskusji wywołanej przez Beatę Kumanek tekstem pt. "Kilka pytań do Anny Stojanowskiej i Jerzego Białoboka" już kilka osób zabierało głos, wpisując komentarze pod tym artykułem. Głos kolejnej osoby, Agnieszki Bojanowskiej, bardzo dobrze znającej michałowskie stado i tamtejsze realia, jest na tyle istotny, że postanowiłem go zamieścić jako kolejny artykuł.

Marek Szewczyk

Najważniejsze - wartościowe stado matek

Tekst Beaty Kumanek ma dwa aspekty – ocenę reakcji tzw. środowiska na decyzje ministra Jurgiela z 2016 roku i postulaty, co należy zrobić, by powstrzymać upadek polskiej hodowli koni arabskich. Ten drugi aspekt jest oczywiście dzisiaj dużo ważniejszy, więc do pierwszego odniosę się tylko krótko.

Odzew był, ale…

Pani Kumanek pisze: Przez minione trzy lata cała para szła w obronę trzech osób znanych z imienia i nazwiska. O przyszłości państwowej hodowli konia arabskiego nie mówiło się praktycznie nic, zaś odosobnione głosy w tej kwestii nie spotkały się z żadnym odzewem. Interes Anny Stojanowskiej, Jerzego Białoboka i Marka Treli uważano za tożsamy z interesem państwowej hodowli koni arabskich.

Myślę, że te zdania nie są prawdziwe. Istotnie, broniono zwolnionej trójki fachowców, bo potraktowano ich w sposób haniebny i ilość pomyj, jakie wylano niesprawiedliwie na ich głowy w oficjalnych wypowiedziach władz i w mediach przyjaznych rządowi sprawiała, że każdy przyzwoity człowiek czuł się w obowiązku ich bronić. Było rzeczą naturalną, że widząc żenujący brak kompetencji nominatów „dobrej zmiany” domagano się powrotu tych, którym polskie araby zawdzięczały światową sławę. Broniono jednak także hodowli wychodząc z założenia, że należy chronić jej genetyczne zasoby. Już przed pierwszą niesławną aukcją w 2016 roku były protesty przeciwko sprzedaży między innymi Alerta, Sefory, Al Jazeery. Chyba tylko burzy w mediach społecznościowych zawdzięczamy to, że na aukcję nie została wystawiona Wieża Mocy jako Lot 0, bo jak odkryli dociekliwi, były już gotowe w KOWR strony internetowe promujące sprzedaż tej michałowskiej gwiazdy - w tej roli zastąpiła ją Emira. Podobne protesty były też później: przeciwko sprzedaży Prometeusza, wnuczek Pianissimy, wyprzedaży przez Michałów córek Eksterna o czysto polskim rodowodzie - tę listę protestów można by ciągnąć. Włodarze stadnin chcąc osiągnąć aukcyjne sukcesy wystawiali gwiazdy i sprzedawali je tanio. Protestowano także przeciwko szerokiemu użyciu w Michałowie bardzo poślednich ogierów na dodatek z rodu Saklawi I.

W jednym się z panią Kumanek zgodzę – te głosy środowiska nie spotkały się z odzewem, ale nie środowiska, a ówczesnego kierownictwa stadnin, ówczesnych inspektorów nadzoru i także ówczesnej Rady do Spraw Hodowli Koni, w tym prof. Krystyny Chmiel odpowiedzialnej za hodowlę arabów. Świetnie pamiętam jej publiczne wystąpienia popierające decyzje władz, choć w oczywisty sposób były one sprzeczne z celami hodowli, które ona sama starała się promować. Przykłady braku reakcji Rady na nieprawidłowości mogłabym mnożyć, ale miało być o przyszłości. Jednak na koniec jeszcze jedna gorzka uwaga – wydawałoby się, że najistotniejszą częścią „środowiska” są członkowie PZHKA, ale reakcja wielu z nich na to co się działo, była dla mnie bardzo rozczarowująca.

"Oddaj co zabrałeś, napraw co spaprałeś"

- chciałoby się powiedzieć pod adresem KOWR, następczyni ANR. „Oddanie” jest niemożliwe - szczęśliwi nabywcy nie zwrócą koni, które nie powinny były być sprzedane. Cenni pracownicy stadnin ułożyli sobie życie gdzie indziej i raczej nie powrócą. Należy się jednak zastanowić, co można i trzeba zrobić, żeby powstrzymać dalszy upadek hodowli. Mój punkt widzenia jest podyktowany oceną sytuacji stadniny w Michałowie, choć zapewne w wielu aspektach w Janowie jest podobnie. Moim zdaniem wielkim problemem jest brak młodych klaczy, które można by włączyć do stada. Przyczyna jest dwojaka – po pierwsze Hanna Sztuka i Maciej Grzechnik lekką ręką sprzedali czołówkę ówczesnych dwulatek i trzylatek. Jednocześnie koncepcje hodowlane pani Sztuki nie sprawdziły się wcale – ubiegłoroczny przychówek jest słaby i niewiele da się z niego wybrać, a utrzymywać go trzeba. Ten rocznik, wyjątkowo liczny, za sprawą szerokiego użycia słabych reproduktorów zapowiada się jeszcze gorzej i niestety źrebaki, które do tej pory urodziły się w stadninie (w tym od wybitnych matek!), te pesymistyczne prognozy potwierdzają. Tak więc ostanie roczniki są w pewnej mierze dla hodowli stracone (pod tym względem w Janowie jest lepiej). To jest zresztą doskonała ilustracja tego, jak nietrafne decyzje hodowlane mają bezpośrednie przełożenie na finanse stadniny.

Hodowla, jeśli ma utrzymać poziom, musi się oprzeć na starszych klaczach, bo tylko wtedy jest szansa na utrzymanie wartościowego stada matek i uzyskania potomstwa, które będzie można włączyć do stada, z sukcesem pokazywać w świecie i sprzedawać za dobre pieniądze. Wynika z tego, że należy wyprzedać słabe konie z młodszych roczników, godząc się na niskie ceny za sztukę i chronić obecne stado. Nie należy oczekiwać, że stadniny wystawią na aukcję same gwiazdy i dochodami z tejże będą łatać budżet. Tutaj dochodzimy do sedna sprawy finansowania stadnin w obecnej sytuacji - one po prostu wymagają finansowego wsparcia państwa po to, by nie były zmuszone do ratowania budżetu wyprzedażą najwartościowszych koni, podcinając w ten sposób genetyczną gałąź, na której siedzą.

Tym bardziej, że za sprawą działań nominatów dobrej zmiany, prestiż janowskich aukcji runął i ceny na nich uzyskiwane są niskie w porównaniu do jakości sprzedawanych koni. Ta finansowa pomoc w ramach „napraw, co spaprałeś” jest bardzo potrzebna - i tu pełna zgoda z panią Kumanek. Potrzebna jest już, teraz, niezależnie od tego, jakie decyzje w sprawie statusu stadnin zapadną. Mam nadzieję, że ten punkt widzenia podziela inspektor Izabela Wierzchowska. Nie wiem, jaka na przyszłość forma własności jest najlepsza, jaka organizacja pracy stadniny najbardziej efektywna. Stadnina to przecież ogromne przedsiębiorstwo, łąki, pola uprawne, krowy, no i przede wszystkim hodowla koni, której cała pozostała działalność jest podporządkowana. Znalezienie dobrej formuły funkcjonowania stadnin i wyznaczania kierunków hodowli arabów wymaga spokojnego namysłu. Wydaje mi się, że dzisiaj znalezienie takich omnibusów, jakimi byli Andrzej Krzyształowicz, Ignacy Jaworowski, Marek Trela i Jerzy Białobok, którzy potrafili wziąć odpowiedzialność zarówno za całość gospodarstwa, jak i za hodowlę, znaleźć będzie trudno, jeśli w ogóle możliwe.

Patrząc historycznie, prawdą jest, że gdy trzeba było odbudować hodowlę koni arabskich po pierwszej wojnie światowej, to utworzenie działu arabskiego w państwowej stadninie w Janowie okazało się strzałem w dziesiątkę. To ta hodowla głównie, choć przecież były też hodowle prywatne, zbudowała znakomite stado arabów, tak dobre, że z jego resztek udało się dźwignąć hodowlę po drugiej wojnie światowej. Ponownie w oparciu o stadniny państwowe - w Nowym Dworze, Albigowej, a w pierwszym rzędzie w Janowie i Michałowie. Dzięki państwowej własności można było prowadzić pracę hodowlaną niekoniecznie generującą co roku zyski ze sprzedaży koni. Spektakularne sukcesy sprzedażne zaczęły się w latach sześćdziesiątych, gdy podstawowe stado było już jako tako odbudowane. Jest wszakże jeden bardzo ważny aspekt – ludzie. Przed wojną w Janowie był Stanisław Pohoski, po wojnie Józef Tyszkowski w Nowym Dworze, Roman Pankiewicz w Albigowej, a przede wszystkim Andrzej Krzyształowicz w Janowie i Ignacy Jaworowski w Michałowie. Bez ich talentu hodowlanego nie byłoby odbudowy hodowli i sukcesów.

Nie wystarczy własnośc państwa - potrzebni są utalentowani hodowcy. Zresztą, w PRL z mecenatem państwa też nie zawsze było spokojnie. Trzeba tu odnotować, że Marek Trela i Jerzy Białobok wspierani przez Izabellę Zawadzką i Annę Stojanowską wspaniale poradzili sobie w nowych warunkach ekonomicznych i rosnącej konkurencji międzynarodowej. Nie było to łatwe, ale udało się i odnosili wspaniałe sukcesy – do 16.02.2016.

Pani Kumanek zwraca się z apelem do Anny Stojanowskiej i Jerzego Białoboka, by spowodowali zmiany w strukturze własnościowej stadnin. Nie sądzę, by mieli aż taką moc sprawczą. Myślę, ze skupiają się na tym, by chronić hodowlę przed dalszą dewastacją i wspierać próby jej odbudowy, służąc konsultacjami. Nadzieja w młodych zaangażowanych ludziach, że pociągną hodowlę dalej. Jestem pewna, że zarówno Anna Stojanowska, jak i Jerzy Białobok będą ich wspierać pomocą, tak ważną i cenną. Myśląc długofalowo, jest to moim zdaniem ich najważniejsze zadanie. My, miłośnicy koni arabskich powinniśmy być obojgu bardzo wdzięczni, że w imię interesu hodowli zdecydowali się na współpracę z ministrem Janem Krzysztofem Ardanowskim, mimo tego, co ze strony pisowskiej władzy ich spotkało. Mam nadzieję, że w przyszłości dołączy do nich wygnaniec - Marek Trela. To wielka strata, że jego wiedza i talent nie są w kraju wykorzystywane.

Agnieszka Bojanowska

P.S. Za mój kochany Michałów i ludzi, którzy pracują by odbudować jego prestiż i nadal hodować w nim piękne konie niezmiennie trzymam kciuki.

Ten artykuł pochodzi ze strony HipoLogika Marka Szewczyka
https://hipologika.pl

URL tej publikacji:
https://hipologika.pl/modules/news/article.php?storyid=383