Środowisko hodowców koni małopolskich zbulwersowane tym, co się wydarzyło przed i w trakcie ostatniego czempionatu koni tej rasy w Białce, zwróciło się do mnie z prośbą o publiczne zajęcie stanowiska w nurtującej ich kwestii. A problem się pojawił, choć wydawałoby się, że nie powinno być żadnych, bo konie są coraz lepsze, coraz lepiej przygotowane, zwłaszcza do skoków w korytarzu, bo to jest stosunkowo młody element oceny na narodowym pokazie, a i gospodarze stanęli na wysokości zadania. A do tego mieliśmy w tym roku, poza sędziami polskimi, aż trzech sędziów z zagranicy, dwóch Francuzów i Szwajcara.  No i nieoczekiwanie właśnie sędziowie zagraniczni swoim zachowaniem sprawili kłopot. O co chodzi?

Sędziowie po przyjeździe do Polski postanowili – jeszcze przed czempionatem - odwiedzić stajnie dwóch hodowców koni małopolskich. Zaniepokojona tym pomysłem pracownica PZHK, która opiekowała się sędziami, zawiadomiła o nim swego przełożonego, a ten poprosił, aby przekazała gościom z zagranicy, że zdaniem PZHK to nie jest dobry pomysł. Goście jednak tę sugestię zignorowali i dwie stanie zwizytowali. Piszę o tym, by w środowisku była wiedza, że dyrektor i pracownicy PZHK próbowali przeciwdziałać takim spotkaniom, mając świadomość, że wywoła to w środowisku niezadowolenie. Może na przyszłość trzeba będzie nie tyle wyrazić sugestię, co postawić sprawę wyraźnie, w kategorii zakazu.

Jednak na oglądaniu koni się nie skończyło. Były też zakrapiane kolacje przed czempionatem. Dwie kolacje, w których uczestniczyli niektórzy hodowcy. O tym, że zdawali sobie sprawę, że nie jest to w porządku, może świadczyć fakt, że o ile sędziowie wyszli po kolacji w knajpie normalnie, głównym wyjściem, to ów hodowca opuszczał to pomieszczenie przez kuchnię, ukradkiem.

Czy to fraternizowanie się sędziów (także polskich) z niektórymi hodowcami miało wpływ na wyniki czempionatu? Tak twierdzą niektórzy hodowcy. Wskazują też konkretnie konie, które zostały skrzywdzone oraz te, które sędziowie faworyzowali.

Podchodzę do takich podejrzeń bardzo ostrożnie. Wiem z doświadczenia (jestem sędzią w WKKW i ujeżdżenia), że często ci, którzy zostali ocenienie nisko, nie chcą się z tym pogodzić i uważają, że jest to wraże działanie sędziów. Wiem też, że hodowcy mają do swoich koni często stosunek jak rodzice do swoich dziećmi – są wobec nich bezkrytyczni.

Na dodatek w Białce nie byłem, koni nie widziałem, trudno mi więc zajmować stanowisko w tej konkretnej sprawie – czy jakieś konie były faworyzowane, a inne krzywdzone – czy nie. Analiza ocen, jakie wystawiali poszczególni sędziowie (szczegółowy protokół jest dostępny na stronie PZKHM), wskazuje, że rozbieżności między sędziami nie było. Mało tego, w stosunku do tego, co się obserwuje na czworobokach w jeździectwie, trzeba podkreślić, że sędziowanie było bardzo wyrównane. Biorąc to pod uwagę, podejrzenia, że czyjeś konie były faworyzowane, należałoby zdecydowanie odrzucić.

Jednak w tej materii co innego daje do myślenia. Otóż 3-letnia w tym roku klacz, która została oceniona najwyżej w swojej klasie wiekowej, była też najwyżej oceniona rok temu. A potem w Pompadour, gdzie polskie konie spotkały się z angloarabami nie tylko z Francji, okazało się nagle, że została oceniona niżej od dwóch polskich klaczek, z którymi wcześniej w Białce wygrała. A należy do jednego z tych hodowców, co to się intensywnie fraternizowali z sędziami (to ten, co to wychodził kuchennymi drzwiami z kolacji z sędziami).

Nie podejmuję się stwierdzić, czy w Białce jakieś konie były faworyzowane, a inne „obcinane”, czy nie. Mogę tylko zaapelować do hodowców i do sędziów – nie idźcie tą drogą!

Grono ludzi hodujących konie małopolskie jest niewielkie. Wszyscy członkowie tego grona powinni być świadomi, że niczego się nie da ukryć, że wszyscy widzą i wiedzą o zachowaniu innych wszystko. A zatem apeluję – nie czyńcie bliźniemu, co wam też zapewne byłoby niemiłe.

Panowie hodowcy! Nie zapraszajcie do siebie do stajni, czy wieczorami do knajpy sędziów, którzy potem będą oceniać wasze konie. Nie czyńcie tego przed pokazem. To zawsze będzie wzbudzać podejrzenia i niezadowolenie innych. Postępując w ten sposób, przyczyniacie się do skłócenia środowiska.

Panowie sędziowie! Nie powinniście przyjmować zaproszeń od hodowców ani na kolacje, ani na oglądanie koni w ich stajniach przed pokazem – z tych samych powodów.

Jeśli chodzi o polskich sędziów, są oni albo pracownikami, albo współpracownikami (i działaczami) PZHK. Mają zatem moralny obowiązek działać na rzecz wszystkich i jak ognia unikać sytuacji, w których dają choćby cień podejrzenia, że mogliby faworyzować czyjeś konie, bo ulegają naciskom, wpływom ich hodowców czy właścicieli.

W przypadku polskich sędziów władze PZHK mają możliwość postawić tę sprawę jasno, np. w postaci wyraźnego zapisu. W przypadku sędziów zagranicznych może być trudniej, ale jest to też do wyegzekwowania.

I jeszcze dwie sprawy.

Zwracam się do hodowców – nie przywiązujcie Państwo aż tak dużej wagi do wyników czempionatu. Choć jego formuła się zmieniła i nie jest to już tylko ocena na płycie, to jednak angloaraby mają być hodowane do sportu. Najważniejsza weryfikacja wartości waszych koni nastąpi gdzie indziej: na krosach, parkurach i czworobokach. Podczas Mistrzostw Polski Młodych Konia, a potem – daj Boże – podczas mistrzostw Polski.

Panie Tomaszu – zwracam się do Tomasza Nowaka – niech się Pan nie przejmuje, że pańska Hatteria II zajęła 2. miejsce w końcowej klasyfikacji w swoje grupie wiekowej, a nie pierwsze. Jeśli ktoś będzie szukał konia do sportu i będzie ją chciał od Pana kupić, to nie będzie dla niego minusem, że była druga w pokazie, a na pewno będzie wielkim plusem, że była najlepsza w korytarzu. Bo skoki w korytarzu są ważniejszą informacją co do przydatności konia w sporcie niż wyniki na płycie.

I na koniec. Nie przystoi, aby prezes najsłynniejszej polskiej stadniny tak się zachowywał. Aby publicznie podważał kompetencje zagranicznych sędziów do oceniania koni, aby wykrzykiwał – cytuję – „jak ich opieprzyłem, to zaczęli właściwie oceniać konie z Janowa Podlaskiego”. Aby wchodzić do korytarza i samowolnie zmieniać odległości między przeszkodami i to wcale nie na korzyść dla koni. Jednym słowem, aby się szarogęsić i dawać wszystkim do zrozumienia, że się na niczym nie znają, a jedynym, który się zna, jest on. Takim zachowaniem szkodzi wizerunkowi stadniny, którą teraz reprezentuje.

Marek Szewczyk