Jeśli zatytułowałem ten tekst „dobre aukcje” (ale bez określenia „bardzo dobre”), to mam na myśli przede wszystkim końcowy efekt finansowy obu aukcji. Chodzi oczywiście o Pride of Poland 2019, ale także Summer Arabian Horse Sale 2019.

Główna aukcja przyniosła 1 396 tys. euro, zaś letnia – 328 tys. euro, w sumie 1 724 000 euro. Łącznie jest to prawie 7 mln zł.

Minister Jan Krzysztof Ardanowski, choć powołał do rady ds. hodowli Annę Stojanowską oraz Jerzego Białoboka, to na głównodowodzącego tegoroczną całą imprezę (także narodowym czempionatem) wybrał nie wiedzieć czemu prezesa Polskiego Klubu Wyścigów Konnych Tomasza Chalimoniuka. A ten podejmując się zadania z dziedziny, w której nie jest fachowcem i nie ma doświadczenia, nie oparł się na wspomnianej dwójce, a na włoskim handlarzu Simone Leo. Przypominam o tym, bo miało to wpływ na niektóre „ale”, do czego niebawem przejdę.

Napisałem jakiś czas temu tekst pt. „Walenie w Jurgiela, czyli sukces za wszelką cenę”. I wyniki aukcji to potwierdziły. Media rządowe odtrąbiły sukces, ale nawet ja muszę przyznać, że Tomasz Chalimoniuk zrealizował cel postawiony mu przez ministra. Jakim kosztem, to już inna sprawa, ale dla ministra, dla PiS, dla rządzących i dla opinii publicznej liczy się przede wszystkim końcowy efekt finansowy. A ten jest dobry.

Głównodowodzącego trzeba pochwalić za cztery rzeczy, które walnie się przyczyniły do owego sukcesu. Po pierwsze, chodzi o zapowiedź, że koń wystawiony na licytację, jeśli nie znajdzie nabywcy podczas tejże, nie będzie potem przez rok mógł być sprzedany, po cichu ze stajni. Podjęcie takiej decyzji i jej powtarzanie na każdym kroku było bardzo dobrym posunięciem.

Po drugie Tomasz Chalimoniuk dotrzymał – jak się zdaje – słowa co do wysokich cen minimalnych. Oczywiście ich nie znałem i nie znam nadal, ale sądzę tak choćby z tego, że wspaniała janowska Adelita nie została sprzedana, choć jej licytacja doszła do poziomu 140 tys. euro. Przypuszczam, że jej cena minimalna oscylowała w granicach 200-250 tys. euro (a może 300 tys.?).

A janowska Adelita i michałowska Galerida to były dwie największe gwiazdy tej aukcji. Galerida została sprzedana za najwyższą na tej aukcji cenę 400 tys. euro, ale chętny do zapłacenie porównywalnej ceny za Adelitę się nie znalazł. Dla wyniku finansowego janowskiej stadniny, która ma nóż na gardle, to było oczywiście niekorzystne, ale dla polskiej hodowli jako takiej i dla przyszłości janowskiej stadniny, może to i lepiej. Adelita powinna dostać szansę na to, aby pozostawić w stadzie następczynię (na razie urodziła jednego ogierka), a dany jej czas należałoby wykorzystać także na to, aby ją lepiej wypromować. A jak osiągnie duże sukcesy na prestiżowych pokazach, a na to ma wielki potencjał, to zawsze ją jeszcze będzie można wystawić jako największą gwiazdę aukcji za kilka lat i sprzedać za wielkie pieniądze.

Także to, jak wyglądał kontakt między aukcjonerem a organizatorami aukcji, pokazuje, że głównodowodzący, czyli pan Chalimoniuk, był najważniejszy. Siedział przy stole ulokowanym tuż obok podestu aukcjonera w towarzystwie prezesów stadnin (bądź hodowców prywatnych, kiedy były licytowane ich konie), ale to on przed licytacją każdego konia wstawał, podchodził do aukcjonera i przekazywał mu kopertę, w której była cena minimalna. Wygląda na to, że aukcjoner tych cen wcześniej nie znał. Na pewno znali je właściciele koni, czyli hodowcy prywatni i prezesi stadnin, ale ich rola ograniczała się do kręcenia głową, bądź w geście przeczącym, bądź potwierdzającym, że cenę minimalną aukcjoner może obniżyć w sytuacjach, kiedy osiągała ona jakiś pułap, a dalszych postąpień nie było.

Simone Leo przy stoliku decydentów nie siedział. Nie zauważyłem, aby podczas aukcji pan Chalimoniuk szukał kontaktu z włoskim pośrednikiem. Odwrotnie, to Simone Leo raz czy dwa podszedł do stolika decydentów, a z mowy ciała można było wywnioskować, że jest czymś wzburzony. Jeśli coś poszło nie po jego myśli, to można się z tego tylko cieszyć, bo to oznacza, że jak coś było niekorzystne dla niego (bądź jego klienta), to było na pewno korzystne dla polskiej hodowli.

A takim niekorzystnym dla Simone Leo faktem był zapewne przebieg licytacji Galeridy. Wszyscy siedzący głębiej w branży „arabskiej” wiedzą, że za czasów, kiedy Michałowem zarządzał duet Maciej Grzechnik – Hanna Sztuka, stworzyli oni zgrany trójkąt z Simone Leo oraz Raphaelem Curtim z Privilege Arabians. To do jego ośrodka w Belgii trafiły Emandoria, Galerida, Pustynia Kahila czy ogierek Ermitage. Trafiały bez umów, co teraz bada prokuratura. Wygląda na to, że Curti i Leo mieli w planach nabycie Galeridy, ale szyki im popsuła Hilke de Bruycker, menedżerka stadniny Al Thumama z Kataru. Kiedy podniosła numerek (22) na poziomie 300 tys. euro, miny im zrzedły, bo zdali sobie sprawę, że nie uda im się zrealizować swojego celu, czyli kupić Galeridę za dwieście ileś tysięcy euro. I choć Curti próbował jeszcze walczyć, to niebawem wymiękł.

Ale wróćmy do Tomasza Chalimoniuka. Kolejną sprawą, za którą trzeba go pochwalić, to fakt, że – w przeciwieństwie do wspomnianego duetu M.G i H.Sz. z Michałowa, którzy chcieli poprzednią aukcję ukryć przed częścią mediów, czy Sławomira Pietrzaka, który chciał z janowskiej stadniny zrobić zamkniętą twierdzę, starał się, aby wszystko było jawne. Przede wszystkim wszystkie media miały swobodny wstęp na czempionat i na aukcję. Co prawda dziwne było to, że osoby ze statusem VIP nie mogły wejść do strefy dla mediów, ale to już drugorzędny szczegół.

No i czwarta i ostatnia pochwała. Pan Chalimoniuk jest człowiekiem, który nie obraża się kiedy się go krytykuje. Mówię to z własnego doświadczenia, bo choć pisałem o nim krytycznie (i jeszcze będę), to nie przyjmuje postawy obrażonej primadonny, ale nadal jest otwarty na rozmowę, na wymianę poglądów, co zapewne pomaga mu unikać błędów, bądź je naprawiać.

Ale, ale, ale…

Czas na wątpliwości, na kilka łyżek dziegciu do beczki miodu.

Ale nr 1

Jak napisałem, wynik finansowy aukcji był dobry. Jednak trzeba sobie zdać sprawę, że przy takim – niespotykanym nigdy wcześniej - nagromadzeniu wielkiej klasy klaczy w czasach przedjurgielowych, czyli za czasów Jerzego Białoboka i Marka Treli, za te same klacze uzyskałoby się zapewne nie 1,4 mln, a blisko 3 mln euro.

Ale nr 2

Choć efekty finansowe aukcji były dobre, nie zapominajmy, owoce czyjej pracy hodowlanej się do tego przyczyniły. To konie wyhodowane przez Jerzego Białoboka i Marka Trelę, choć już nie przez nich przygotowane i sprzedawane, przyczyniły się do tego, że minister mógł odtrąbić sukces polskiej hodowli. Ale Panie Ministrze, za tym sukcesem stoją konkretni ludzi, nie tylko obecnie rządzący stadninami, nie tylko wyznaczony przez pana Tomasz Chalimoniuk, ale przede wszystkim ci, których Pana poprzednik tak podle potraktował.

Ale nr 3

Poczekajmy z końcowymi zachwytami nad efektami finansowymi do czasu, kiedy wszystkie klacze zostaną odebrane, czyli zapłacone. Co prawda nie ma podstaw, by po takich osobach z branży, jak Hilke de Bruycker, Christine Jamar czy Frank Spönle, spodziewać się, że nie odbiorą (zapłacą) wylicytowanych klaczy, ale w jednym przypadku takie podejrzenie jest uzasadnione. Chodzi o janowską Anawerę. Otóż kupił ją rumuński klient narajony przez Mateuszka-kłamczuszka. Przypomnijmy, że ten sam (?) klient z tym samym doradcą, „kupili” Anawerę w 2017 roku za 110 tys. euro. Ponieważ jednak pieniądze za klacz nie wpłynęły na konto stadniny, klacz pozostała w stadzie. Tym razem rumuński kupiec wylicytował ją za połowę ówczesnej ceny – za 57 tys. euro.

To świetnie ilustruje, jak bardzo „dobra zmiana” przyczyniła się do pogorszenia prestiżu Pride of Poland, jak wiele złego polskiej hodowli wyrządził były członek zarządu janowskiej stadniny, protegowany byłego prezesa ANR, Waldemara Humięckiego.

Przy okazji, w obu przypadkach licytację z rumuńskim kupcem przegrywała Nina Szuszkieviczowa, czeska bizneswomen, osoba wielce przyjazna dla polskiej hodowli koni. Za pierwszym razem dawała za Anawerę 100 tys. euro, czyli de facto tyle straciła janowska stadnina za sprawą kogoś, kogo na aukcję przyprowadził Mateuszek-kłamczuszek. W tym roku ponownie z nim przegrała. Dawała za Anawerę 58 tys. euro, a klacz została sprzedana do Rumunii za 57 tys. Jak to możliwe?

Na facebooku znalazłem wpis kogoś, kto potraktował ten przypadek za kolejny przekręt, podobny do tych, jakie miały miejsce w poprzednich latach, a zwłaszcza w 2016 roku. Otóż tym razem tak nie było i w tym konkretnym przypadku muszę wziąć w obronę aukcjonera. Jako osoba, która znała cenę minimalną na Anawerę, kiedy licytacja była gdzieś na poziomie 40 tys. euro i wlokła się niemiłosiernie, aukcjoner nie chciał się zgodzić, aby kolejne postąpienia oferować jedynie o tysiąc euro. Zapowiedział, że to musi być co najmniej 2 tysiące euro. I do tej dyspozycji licytujący się dostosowali. Kiedy więc rumuński kupiec doszedł do poziomu 57 tysięcy, a licytująca dla Czeszki osoba zaproponowała 58 tysięcy, aukcjoner się nie zgodził. Chciał, aby to było 59 tysięcy. Czeszka się obraziła i przestała licytować.

Rozmawiałem potem z ową reprezentującą Czeszkę osobą z Polski (nie jestem upoważniony podawać kto to był, stąd ta anonimowość), która mnie przekonywała, że aukcjoner popełnił błąd, i jakby poszła z tym do sądu, to by wygrała. Na dowód pokazała mi wpis w regulaminie aukcji, gdzie jest napisane, że: Minimalna kwota postąpienia wynosi 1000 euro dla aukcji Pride of Poland oraz 500 euro dla aukcji Summer Sale. Ja rozumiem to tak, że na Pride of Poland aukcjoner nie może przyjmować postąpień niższych niż 1000 euro, np. 500 euro. Może zaś proponować wyższe, co potwierdzałby kolejny fragment tego samego punktu regulaminu, kiedy jest mowa, że: …jednak pozostawia się organizatorowi prawo zmiany kwoty postąpienia w trakcie aukcji przez aukcjonera.

W każdym razie, kiedy cena minimalna na konia oscyluje wokół np. 50 tysięcy euro, zaczynanie licytacji od 10 tys., a następnie przyjmowania postąpień po 1000 euro, byłoby bez sensu. Niepotrzebnie wydłużałoby licytację, czyniąc ją nudną. Zrozumiałe więc, że aukcjoner – znający cenę minimalną - ma prawo proponować postąpienia najpierw po 5000, a dopiero potem, w miarę zbliżania się do ceny minimalnej – np. po 2000 euro, czy ostatecznie po 1000 euro. Jeśli jednak zapowiada, że trzeba podnosić cenę co najmniej o 2000 i jedni klienci się na to zgadzają, to nie można innym pozwalać na odstępstwo od tego.

Ale nr 4

W mediach można było znaleźć informację, że lot nr 1, czyli zarodek od klaczy Pustynia Kahila (po og. RFI Farid) został wycofany z aukcji. Owo „wycofanie” – to eufemizm. Ktoś inny znalazł, że stało się tak z powodu wyźrebienia się klaczy i nie mógł tego zrozumieć. A sprawa jest prosta. Czyjaś niekompetencja sprawiła, że klacz surogatka, nosząca ciążę z owym zarodkiem, urodziła ogierka jakiś czas przed aukcją. Więc zarodka nie można było sprzedawać, bo już się przemienił w źrebaka. Ot i cała tajemnica. Swoją drogą nie wiedzieć, że ciąża u klaczy trwa 11 miesięcy! Ktoś tu się nie popisał.

Ale nr 5

Usłyszałem wiele pozytywnych opinii o aukcjonerze, a był nim Frederick De Backer (chyba z Belgii) oraz o spikerze (na narodowym pokazie) oraz współaukcjonerze Eriku Blaaku (chyba z Holandii). Ja się do tych głosów zachwytu nie przyłączę.

Aukcjoner irytował mnie dziwną manierą. Otóż, jak pamiętam z czasów, kiedy licytację prowadził Marek Grzybowski, to było tak, przykładowo: Mam 10 tysięcy, czekam na 15. I potem następowała seria powtórzeń, ale tylko tej sumy, jakiej aukcjoner wypatrywał. A tymczasem De Backer robił to dokładnie odwrotnie: 10 razy powtarzał, jaką sumę już ma, a tylko raz – czego teraz wypatruje. To dziwne odwrócenie proporcji między tym, co już jest na stole (mniej ważne), a tym, czego się oczekuje (ważniejsze), nie jest szczytem profesjonalizmu. 

Poza tym głównie na aukcjonerze spoczywała odpowiedzialność, aby aukcja miała tempo. I z tym sobie nie poradził – licytowanie 20 pozycji z katalogu trwało blisko 4 godziny! Momentami myślałem, że umrę z nudów. Nawiasem mówiąc aukcja rozpoczęła się z godzinnym opóźnieniem, bo zrobił się niezrozumiały dla mnie wielki korek przy wpuszczaniu do hali. Okazało się, że wszyscy, choć już raz policzeni, zaobrączkowani, zaopatrzeni w identyfikatory, muszą się jeszcze raz rejestrować.  Coś tu poszło nie tak.

Z kolei Erik Blaak był bardzo aktywny, moim zdaniem nawet za bardzo, ale trzeba przyznać, że ciągle starał się podgrzać atmosferę. Tylko widok faceta, który zdjął marynarkę (w hali było gorąco), któremu wielki brzuch wylewa się ze spodni podtrzymywanych na szelkach, w koszuli lepiącej się od potu, raził moje poczucie estetyki.

A co do jego hiperaktywności. Zastanawiam się, po co było trzech innych ringmasterów, skoro Erik natychmiast zjawiał się przy każdym kupcu, który się zastanawiał nad przebiciem oferty poprzedniego kupującego. Biegał nieustanie z jednej strony na drugą i spychał w cień rigmastera z danej sekcji. Ostatecznie często mieliśmy taki oto widok – dwóch facetów jednocześnie molestuje jakiegoś kupca, aby się zdecydował na kolejny „bid”. Mnie to raziło.

Przy kupowaniu dzieł sztuki, a do takiej kategorii można zaliczyć konie arabskie, powinno być więcej elegancji i dyskrecji. A gdyby aukcjoner wymagał, aby licytujący podnosili wysoko bardzo duże i wyraźne numery, jakie otrzymali po wpłaceniu wadium, to przy tak małej powierzchni i przy takim usytuowaniu podestu aukcjonera, ringmasterzy w ogóle nie byliby potrzebni. Wszystko byłoby widać jak na dłoni.

No może w jednym byli potrzebni. W hali był bardzo słaby sygnał telefonii komórkowej, a ponieważ konie kupowali głównie trenerzy w  imieniu swoich klientów, musieli się ciągle z nimi kontaktować telefonicznie. A ponieważ zasięg i słyszalność (przy muzyce i hałasie) były bardzo słabe, to wszystko wydłużało aukcję. A ringmasterzy ciągle musieli pokazywać aukcjonerowi, aby poczekał, bo „jego” klient właśnie próbuje się skontaktować telefonicznie ze swoim zwierzchnikiem.

Ale nr 6

Aukcja i narodowy pokaz to widowisko. Jak się na widowisko sprzedaje bilety, to trzeba zadbać o widzów. Ponieważ przyjechałem do Janowa Podlaskiego z żoną, która nie jest dziennikarzem jak ja, kupiłem dla niej karnet na całość. Za 120 zł. Podczas narodowego pokazu publiczność mogła słyszeć obok angielskojęzycznego spikera, także polskiego. Tę funkcję pełnił Mariusz Rytel, rzecznik prasowy KOWR. Nawiasem mówiąc ma bardzo dobry timbr głosu i przyjemnie się go słuchało. A to, że w wielu momentach nie był w stanie powiedzieć tego, co byśmy chcieli usłyszeć, to już nie jego wina, bo nie jest z branży.

Mnie np. choć nie jestem fachowcem, a jedynie jako tako obeznanym z tą branżą, zabrakło istotnych informacji w dwóch momentach, podczas wręczanie nagród specjalnych.  Nagrodę WAHO otrzymała janowska klacz Pętla. To taka nagroda za „całokształt”, na który się składa wiele elementów. Gdyby spikerem była np. Anna Stojanowska (a w dawniejszych czasach Izabella Pawelec-Zawadzka), to w takim momencie popłynęła by z głośników opowieść o rodowodzie Pętli, o jej sukcesach na pokazach, o jej potomstwie i jego sukcesach. A tak padła tylko sucha informacja, że to właśnie Pętla tę nagrodę dostała, ale za co, tego się nie dowiedzieliśmy.

Drugi moment miał miejsce, kiedy była wręczana nagroda dla konia o najlepszym ruchu. Dla mnie był nim zdecydowanie ogier Pomian. Jednak trzy „20” za ruch w swojej klasie dostała także El Bellisima. Wyobrażałem sobie, że teraz oba te konie wyjdą na ring i sędziowie dokonają bezpośredniego porównania, które zapewne wypadłoby na korzyść Pomiana. Byłem więc rozczarowany, że ktoś zdecydował inaczej. Ale ważniejsze, że chciałbym wiedzieć, co w takich sytuacjach decyduje o wyborze. Ale się nie dowiedziałem i publiczność też.

Najgorsze – z punktu widzenia polskich widzów – miało miejsce podczas aukcji. Nie skorzystałem z sektora wyznaczonego dla mediów, tylko usiadłem wraz z żoną na widowni. Jak już przedarliśmy się przez zasieki kolejnej rejestracji, o miejsca na trybunach było już ciężko. Ale jakoś się udało. Jednak po godzinie trybuny zaczęły się przerzedzać, a po dwóch godzinach już chyba połowa miejsc była wolna. Dlaczego?

Koło mnie siedział mężczyzna, który mnie co chwila pytał, to ile teraz dają za tę klacz, za ile w końcu została sprzedana i gdzie? Po prostu nie znał języka angielskiego, a brak polskiego komentarza podczas głównej aukcji, był wielkim niedopatrzeniem. Jak się bierze pieniądze za bilety na widowisko, to ma się obowiązki wobec widzów. Tego podstawowego obowiązku, dostarczenia widzom najważniejszych informacji, organizator nie dopełnił. I to jest poważny grzech.

Starałem się mojemu sąsiadowi przekazywać to, co sam wiedziałem i słyszałem. Ale jednej informacji nie byłem w stanie mu dostarczyć – gdzie została sprzedana klacz. Bo tej informacji po prostu w ogóle nie było. To kolejne poważnie niedopatrzenie. Złamanie standardów aukcyjnych, których przestrzegał Polish Prestige i Marek Grzybowski, a potem Barbara Mazur z firmy Polturf. Nawet jak głównym aukcjonerem był ktoś z Irlandii czy Anglii bądź USA, to polski spiker zawsze te podstawowe informacje, za ile ostatecznie dany koń został sprzedany i gdzie – podawał.

Na szczęście tegoroczni organizatorzy, bo to dotyczy nie tylko pana Chalimoniuka, są otwarci na uwagi. Po aukcji podszedłem do rzecznika prasowego KOWR i mu przekazałem swoje krytyczne uwagi. I następnego dnia, podczas aukcji letniej, Mariusz Rytel stał się ważnym, już szóstym członkiem ekipy obsługującej aukcję. Chodził z mikrofonem w ręku i co jakiś czas po polsku mówił, jaka jest sytuacja, a po tym, jak aukcjoner przybijał młotkiem ostateczną cenę, szedł do danego kupca i za chwilę już dostawaliśmy informację, do jakiego kraju koń został sprzedany.

Dopiero więc letnia aukcja wyglądała tak, jak powinna wyglądać też ta ważniejsza. No ale lepiej późno niż wcale.

Tym niemniej apeluję do Tomasza Chalimoniuka, aby odrobił to zaniedbanie i sprawił, żeby pojawił się oficjalny komunikat, do jakich krajów zostały sprzedane konie podczas Pride of Poland. To się należy widzom i miłośnikom koni arabskich w Polsce, a takich nie brakuje.

Ale nr 7

I ostatnia sprawa – koszty. Za czasów kiedy aukcję organizował firma Poltur jedyny koszt, jaki ponosiły państwowe stadniny, było najpierw 10%, a potem 12% od utargu. Przypomnijmy, że minister Jurgiel grzmiał, że jest to okradanie skarbu państwa, a nad Markiem Trelą ciągle wisi haniebne śledztwo w sprawie rzekomej niegospodarności w janowskiej spółce (na szczęście „w sprawie”, a nie przeciwko).

No to apeluję do Tomasza Chalimoniuka, aby do końca wszystko było jasne i przejrzyste – poprosimy o koszty organizacyjne. Wszystkie! Począwszy od kontraktu dla Simone Leo, przez koszty pracy prezesa PKWK i jego ludzi, którzy zostali oddelegowani do kilkumiesięcznego zajmowaniem się czymś innym, niż obowiązki wynikające z zatrudnienia w PKWK, koszty przygotowania hali do aukcji, a trybun do pokazu, ochrony imprezy, koszty hoteli i przelotów co poniektórych kupców, bo jak donoszą janowskie wiewiórki, organizatorzy pokryli koszty ich przyjazdu i pobytu, itp., itd.

Panie Prezesie napiszę do Pana w tej sprawie oficjalne pytania w trybie prawa prasowego, ale sądzę, że bez tego przynaglania, powinien Pan te informacje upublicznić. A ja się jestem gotów założyć, że suma tych wszystkich kosztów przekroczy 12% utargu.

Marek Szewczyk